مجلس خبرگان خاص «روحانیون» و «آقایان» نیست
خبرگزاری مهر، گروه سیاست – هادی رضایی، رامین عبدالله‌شاهی: ۶ روز تا برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات خبرگان رهبری، زمان باقی مانده است. به این بهانه، خبرگزاری مهر میزبان حجت‌الاسلام «محمود محمدی عراقی» بود.
رییس اسبق سازمان تبلیغات اسلامی ضمن بازدید از تحریریه خبرگزاری مهر، با ما درباره انتخابات پیش‌رو به گفت‌وگو نشست.
حجت‌الاسلام «محمدی عراقی» عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، رییس دفتر مقام معظم رهبری در قم و کاندیدای انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری است.
وی دغدغه مشارکت مردم در انتخابات را دارد و معتقد است علی‌رغم تأکیدات رهبری انقلاب اسلامی و تلاش‌های صورت‌گرفته، هنوز آنگونه که باید و شاید، بسیج عمومی در امر انتخابات صورت نگرفته و از همه ظرفیت‌ها استفاده نشده است.
بخش دیگر گفت‌وگوی ما به پویش انتخاباتی خبرگزاری مهر تحت عنوان «با مهر انتخاب کنیم» اختصاص یافت. حجت‌الاسلام «محمدی عراقی» ضمن قدردانی، این پویش را برای آشنایی هرچه بیشتر مردم با نامزدها و در نتیجه کارآمدی مجلس آینده، بسیار مفید ارزیابی کرد.
محمدی عراقی درباره پویش انتخاباتی خبرگزاری مهر گفت: «این نوع ابتکارها بسیار جای قدردانی و تحسین دارد. هر ارگان، نهاد یا شخصی که می‌تواند برای انتخابات کاری صورت دهد باید وارد میدان شود؛ خبرگزاری مهر در حال انجام رسالت خود است».
ترکیب مجلس خبرگان رهبری و قیود قانونی و فقهی برای عضویت در این نهاد راهبردی، بخش دیگر گفت‌وگوی ما با رییس اسبق سازمان تبلیغات اسلامی بود.
«محمدی عراقی» معتقد است که مجلس خبرگان رهبری مختص روحانیون و مردها نیست و قانون، منعی برای عضویت غیر روحانیون و زنان در خبرگان ندارد.
در ادامه مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری مهر با حجت‌الاسلام «محمود محمدی عراقی» را از نظر خواهید گذراند:
به عنوان اولین سوال؛ به نظر شما دلیل تاکید مؤکد مقام معظم رهبری بر امر مشارکت در دو انتخابات پیش رو چیست؟
به نظر می‌رسد با توجه به مسایل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی این انتخابات با انتخاب‌های گذشته متفاوت است و علت تاکید مقام معظم رهبری از چند ماه قبل، همین موضوع بوده است؛ تفاوت‌ها و مسایلی وجود دارد که این انتخابات را حساس می‌کند.
انتخابات پیش رو اولین انتخاباتی است که بعد از فتنه اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱ برگزار می‌شود. دشمنان ما در آن اغتشاشات تمام توان خود را گذاشتند و بدون تعارف عده‌ای هر چند کم در داخل کشور نیز تحت تأثیر این القائات قرار گرفتند و تصور کردند که کار را تمام می‌کنند؛ حتی برخی از نخبگان جامعه هم امر بر آنها مشتبه شده بود اما در این توطیه هم شکست خوردند.
انتخابات پیش رو، آزمونی برای خودی‌ها و دشمن است به نظر می‌رسد انتخابات با توجه به شاخص بودنش، یک آزمون برای خودی‌ها و دشمن است زیرا مشخص می‌شود این جنگ ترکیبی که مقام معظم رهبری از آن نام می‌برند، چند درصد موفقیت و چقدر ناکامی داشته است.
دشمنان تلاش فوق العاده‌ای انجام می‌دهند و از تمام ظرفیت خود برای کم‌کردن نرخ مشارکت در انتخابات استفاده می‌کنند و طبعاً ما هم باید برای کم‌کردن توطیه‌های دشمن و نیز امیدبخشیدن به مردم، از همه ظرفیت‌های خود بهره ببریم؛ کما اینکه رهبر معظم انقلاب هم این کار را انجام می‌دهند.
به نظر شما مردم و دستگاه‌های مختلف برای تحقق چهار شاخص مورد تاکید رهبر انقلاب یعنی رقابت، مشارکت، امنیت و سلامت چه وظایفی بر عهده دارند؟
در خصوص آن چهار عامل و شاخصی که ایشان برای انتخابات مطرح فرمودند باید گفت که مساله امنیت انتخابات، مهم است اما بر عهده مردم نیست بلکه بر عهده دستگاه‌های امنیتی است.
سلامت انتخابات هم به همین صورت، بیشتر بر عهده برگزارکنندگان انتخابات مانند وزارت کشور و شورای نگهبان است.
اما مساله رقابت و مشارکت موضوعی است که بر عهده همه است. یعنی مردم، مسؤولان برگزار کننده انتخابات و در یک کلام، همه ملت در این موضوع دخیل هستند.
همه باید به میدان بیایند و تجربه انقلاب هم نشان داده است که در سخت‌ترین و سنگین‌ترین مسایل انقلاب اسلامی، وقتی همه به میدان آمدند، دشمنان نتوانستند کاری از پیش ببرند.
من امیدوار هستم و احساسم این است که بسیاری از ما هنوز این حس را در نیافتیم که این انتخابات، یک آزمون بزرگ است. همانطور که رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند، این انتخابات با اقتدار و امنیت ملی ما گره خورده است.
به صورت ساده باید گفت که چون انتخابات امری است که تعداد شرکت‌کنندگان به صورت دقیق شمارش می‌شود و مانند راهپیمایی نیست که ما بگوییم میلیون‌ها نفر شرکت کردند اما دشمنان ما بگویند هزاران نفر شرکت کردند و کسی هم نمی‌تواند تعداد شرکت کنند را مشخص کند که ما درست می‌گوییم یا آنها، اما انتخابات دقیقاً عدد و شماره دارد؛ به همین دلیل میزان مشارکت مردم بسیار اهمیت دارد.
شاید در داخل کسانی باشند که بدون آنکه بخواهند به انقلاب اسلامی ضربه بزنند، خدای نکرده این موضوع را درک نکرده‌اند و بگویند که حالا یک رأی کمتر یا بیشتر به هر صورت این انتخابات برگزار می‌شود و بودن یا نبودن ما، چه اثری دارد که این اظهار نظر بسیار بدی است.
ما باید کاری بکنیم که آن کسانی که به کشور و انقلاب اسلامی علاقه دارند، نه تنها خودشان در انتخابات مشارکت کنند بلکه دیگران را هم به مشارکت ترغیب کنند و در اینجا است که نقش رسانه‌ها و نخبگان بسیار مهم است.
همانطور که رهبر انقلاب اسلامی فرمودند، تمام کسانی که امکانات و نیز تریبونی در اختیار دارند و می‌توانند تأثیرگذار باشند، باید وظیفه دینی و ملی آنها باشد و هر اندازه که می‌توانند با تمام توان، وارد انتخابات شوند.
درباره اهمیت انتخابات پیش رو از منظر داخلی اظهار نظر کردید. اهمیت این انتخابات از منظر شرایط منطقه‌ای و وضعیت بین‌المللی را نیز توضیح دهید.
در مورد مسایل منطقه هم باید عرض کنم یک روزی این آقای «اسامه بن حمدان» که سمت سخنگویی حماس را بر عهده دارد، به ایران آمده بود و در دیداری که با او داشتیم، از صحبت‌های او آشکار بود که درصد بالای قدرت مقاومت در برابر اسراییل، به ایران و مردم ایران بستگی دارد و اگر خدای نکرده این انتخابات ما، ضعیف برگزار شود، ضربه به مقاومت است. حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن نشان داد که مشارکت در سطح بالایی باشد و قدرت مقاومت را بالا می‌برد و روحیه دشمن را تضعیف می‌کند؛ مقاومت پشتیبان معنوی خود را از ایران می‌داند.
امنیت ملی ما به انتخابات گره خورده است در سطح بین‌المللی هم وضعیت به همین صورت است. من این فرمایش رهبر انقلاب که می‌فرمایند، امنیت ملی ما به انتخابات گره خورده است را این‌طور تفسیر می‌کنم که اگر تعدادی از آمریکایی‌ها در منطقه توسط نیروهای مقاومت کشته می‌شوند و آنان متقابلاً تهدید می‌کنند که برخورد خواهند کرد، در حالیکه همزمان به ایران پیام می‌دهند که ما با شما کاری نداشته و تعرض نسبت به ایران نخواهیم داشت و حتی این موضوع را علناً اعلام می‌کنند، نشان‌دهنده آن است که در محاسبه آنان، میزان اقتدار کشورمان بالا است. پس صحبت سر این است که این انتخابات در حفظ اقتدار و امنیت و وحدت ملی یا خدای‌نکرده جسورکردن دشمن، تعیین‌کننده است.
مردم ما همواره نشان داده‌اند که پای انقلاب اسلامی هستند و در لحظات حساس، در صحنه حضور پیدا می‌کنند. با این حال به نظر شما دستگاه‌های مسؤول در امر انتخابات آیا توانسته‌اند شرایط رقابتی و مشارکت را برای مردم فراهم کنند؟
باید گفت این موضوع صفر و صدی نیست. در واقع یک طیفی از مسایل وجود دارد که باید در مورد آنها صحبت کرد. به عنوان مثال رسانه‌ها را که عرض می‌کنم، از جمله رسانه ملی که تلاش بسیاری را انجام می‌دهد که در این زمینه یک فضای رقابتی خوب را به وجود آورد. اما به نظر من در این خصوص، ظرفیت‌های بیشتری وجود دارد؛ به خصوص رسانه‌هایی که غیر دولتی هستند، در این موضوع نقش مهمی دارند.
وزیر محترم کشور گفته که بیش از ۱۰۰ حزب و تعدادی ائتلاف در کشور داریم که قطعاً این‌ها واقعیت دارد اما وقتی از صحنه بیرونی نگاه می‌کنیم، این گروه‌های سیاسی و به طور کلی نخبگان جامعه ما هنوز نسبت به انتخابات آن حس لازم را ندارند و عادی برخورد می‌کنند؛ در حالی که انتخابات، موضوعی راهبردی و استراتژیک است و بر سرنوشت کشور اثر دارد.
در این خصوص شورای محترم نگهبان اقدام خوبی را در تجدید نظر در صلاحیت کاندیداها انجام داد که بسیار جای قدردانی دارد؛ به گونه‌ای که ۱۵ هزار نفر از جریان‌های مختلف سیاسی در صحنه انتخابات حضور دارند.
با وجود این تلاش‌ها باید عرض کنم تا جایی که من بررسی کرده‌ام، مطالبه رهبر انقلاب درباره آن چهار شاخص چندان محقق نشده است. اگر موضوع انتخابات برای ما در درجه اول اهمیت قرار داشته باشد، بنابراین بیش از این‌ها باید توانمندی‌های ما بسیج می‌شدند اما این بسیج را برای انتخابات نمی‌بینم.
اجازه بدهید از خودمان شروع کنم؛ من در قم خدمت بزرگان حوزه از مراجع تقلید گرفته تا اساتید تشکل‌های حوزوی که رسیدم، به آنها عرض کردم وقتی وارد مساجد به عنوان پایگاه انقلاب می‌شویم، رنگ و بوی انتخابات را در آنها نمی‌بینیم.
امام جماعت و مردم کار خود را می‌کنند اما احساس نمی‌کنیم که یک مساله ملی و همگانی مشترک به نام انتخابات وجود دارد که باید تمام نیروها صرف آن شوند؛ لذا من امیدوارم که در این روزهای باقی‌مانده این اتفاق بیفتد.
مجلس خبرگان رهبری امتیاز و نقطه قوت نظام ما است از طرف دیگر تاکنون اطلاع‌رسانی، تبیین و روشنگری دقیق درباره جایگاه، نقش و عملکرد مجلس خبرگان رهبری ندیدم. مجلس خبرگان رهبری امتیاز و نقطه قوت نظام ما و حلقه وصل مردم با رهبری است.
انسان از سنگینی بار مسوولیت مجلس خبرگان که بر عهده این مجلس است، خوابش نبرد /
از طرفی اگر مردم پی ببرند که مجلس خبرگان رهبری با اساس نظام و بقای استقلال کشور ارتباط وثیق دارد، آن وقت است که سیل جمعیت مردم آنچنان پای صندوق‌های انتخابات می‌آیند که همه ما را غافلگیر خواهند کرد که البته امیدواریم این اتفاق بیفتد.
موضوعی که در انتخابات مجلس شورای اسلامی اهمیت زیادی دارد، شایسته‌گزینی مردم است. در این خصوص خبرگزاری مهر پویشی تحت عنوان «با مهر انتخاب کنیم» راه‌اندازی کرده است تا بستری برای معرفی نامزدهای شایسته به مردم باشد. توصیه شما به مردم برای انتخاب گزینه یا گزینه‌های اصلح و شایسته و کارآمد برای مجلس شورای اسلامی چیست؟
اولاً باید عرض کنم که این نوع ابتکارها بسیار جای قدردانی و تحسین دارد. همانطور که قبلاً هم عرض کردم هر ارگان، نهاد یا شخصی که می‌تواند برای انتخابات کاری صورت دهد باید وارد میدان شود؛ خبرگزاری مهر هم در حال انجام رسالت خود است زیرا رسانه‌ها در این خصوص، مسؤولیت بالاتری دارند.
بنابراین اینکه شما در خبرگزاری مهر کاری کنید که شناخت مردم از نامزدها برای انتخاب اصلح، بالاتر برود، بسیار اهمیت دارد.
پرسش مهمی که برای مردم مطرح است، این است که چگونه بتوانند کاندیداها را بشناسند زیرا این مسؤولیتی است که بر عهده مردم و انتخاب‌کنندگان است تا از روی آگاهی رأی دهند، نه از روی آنکه فرضا همشهری یک نامزد هستند یا بخواهند به خاطر مسایل خاص گروهی، رأی بدهند.
از طرف دیگر برای شایسته‌گزینی لازم است چهار عامل، مورد توجه و بررسی واقع شوند؛ اولین آن سابقه فرد داوطلب است، به گونه‌ای که اگر قبل از انقلاب اسلامی حضور داشته، آیا اهل مبارزه بوده است یا خیر؛ دومین شاخص نقشی است که در انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس داشته است؛ به طوری که آیا اهل جبهه و جنگ بوده است یا خیر؛ سومین شاخص این است که در جریانات و تلاطم‌های بعد از انقلاب اسلامی دارای چه موضعی بوده است؛ همچنین به عنوان چهارمین شاخص اینکه توانایی‌ها و تخصص او در رابطه با حل مسایل کشور چیست و چه سابقه‌ای در کارنامه خود دارد.
پویش «با مهر انتخاب کنیم» اقدام بسیار خوبی است و هر چه گسترش پیدا کند، مفیدتر است؛ باید توجه کنیم فردی که می‌خواهد نماینده مجلس شورای اسلامی یا مجلس خبرگان شود، قطعاً چند دهه از عمر خود را پشت سر گذاشته است؛ لذا سوابق هر فرد، توانایی‌ها و تخصص و تعهد او را نشان می‌دهد و آن وقت است که مردم می‌توانند «انتخاب اصلح» را انجام دهند.
یک سوال درباره ترکیب مجلس خبرگان رهبری از حضورتان بپرسیم. ما در دوره‌هایی شاهد حضور افراد غیر روحانی در ترکیب مجلس خبرگان بوده‌ایم؛ مثل آقای محسن اسماعیلی اما شاید حضور زنان نبوده‌ایم. آیا به لحاظ قانونی و فقهی، منعی جهت حضور زنان در خبرگان رهبری وجود دارد؟
این سوال خوبی است؛ اولاً از جهت ضوابط و مقررات قانونی به هیچ عنوان منعی در هر دو مورد یعنی حضور خانم‌ها و افراد غیر روحانی در مجلس خبرگان وجود ندارد. بند شرایط انتخاب‌شوندگان مجلس خبرگان رهبری را از روی قانون برایتان می‌خوانم.
در فصل دوم مقررات و ضوابط انتخابات خبرگان در ماده دوم آمده است:
خبرگان منتخب مردم باید دارای شرایط زیر باشند:
الف – اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
ب – اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعضی مسایل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.
ج – بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسایل روز
د – معتقدبودن به نظام جمهوری اسلامی ایران
ه – نداشتن سوابق سو سیاسی و اجتماعی
این پنج مورد است که البته در دوره اخیر، یک شرط هم به آن اضافه شد؛ اینکه سن انتخاب‌شوندگان، کمتر از ۴۰ سال نباشد.
مجلس خبرگان، مجلس خاص روحانیون و آقایان نیست و همانطور که ملاحظه می‌فرمایید هیچ الزامی مبنی بر روحانی‌بودن یا مردبودن اعضای خبرگان رهبری، وجود ندارد. اما آن چیزی که تاکنون اتفاق افتاده است، کمی جای تأسف دارد؛ هر چند در خصوص حضور افراد غیر روحانی در مجلس خبرگان پنجم، این امر محقق شد و فردی که رشته فقه و حقوق را خوانده و کاملاً به این علوم آشنا است، موفق شد به مجلس خبرگان راه یابد.
بنابراین برای عضویت این افراد منعی وجود ندارد و اگر به جای یک نفر، ۱۰ نفر هم عضو شوند، هیچ اشکالی ندارد و بسیار هم خوب است. در خصوص بانوان هم به همین صورت است و هیچ شرطی وجود ندارد که حتماً باید اعضای خبرگان، مرد باشند.
با توجه به اینکه در دانشگاه الزهرا (س) عضو هیأت مدیره هستم، باید بگویم که در کشور خانم‌های فرهیخته و باسواد و با تقوا که اطلاعات دینی آنان در حد اجتهاد است، بسیار زیاد داریم و منعی وجود ندارد که آنها عضو مجلس خبرگان رهبری نباشند.
نیمی از جمعی کشور ما را بانوان تشکیل می‌دهند و بسیار خوب است که خانم‌ها را به عنوان نماینده در مجلس خبرگان رهبری داشته باشیم؛ موضوعی که امیدوارم در آینده اتفاق بیفتد.
شما در گذشته رییس سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان متولی رسانه‌های خبرگزاری مهر و روزنامه بین‌المللی تهران تایمز بودید و به نوعی حق آب و گل در این خصوص دارید. اگر نظری در این‌باره دارید بفرمایید.
من از شما و همه همکاران‌تان تشکر می‌کنم. به دلیل سابقه‌ای که من در سازمان تبلیغات اسلامی دارم، یک احساس علقه و تعلق خاصی نسبت به خبرگزاری مهر و روزنامه بین‌المللی تهران تایمز دارم؛ لذا حضورم در اینجا با خبرگزاری‌های دیگر، کاملاً متفاوت است.
با وجود همه مشکلات، من دو جا را می‌گفتم که باید بر اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، حفظ شوند و به هیچ عنوان نباید تضعیف شوند؛ یکی روزنامه بین‌المللی تهران تایمز و دیگری حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی. حتی آن زمانی که دستگاه‌های فرهنگی بین‌المللی ادغام شدند و «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» تشکیل شد، صحبت بود که روزنامه تهران تایمز هم به آن سازمان جدیدالتاسیس منتقل شود که من مخالفت کردم و استدلالم این بود که درست است که نام روزنامه تهران تایمز، بین‌المللی است و به زبان بین‌المللی منتشر می‌شود اما کارکرد اصلی آن، درخصوص مسایل داخلی است و به نوعی منعکس‌کننده مواضع رهبری نظام است؛ لذا باید در سازمان تبلیغات اسلامی بماند و الحمدالله باقی هم ماند.
همچنین می‌توان قاطعانه گفت که روزنامه تهران تایمز، قدیمی‌ترین و پایدارترین ارگان خبری و سیاسی بین‌المللی است و ان‌شاءالله هر روز یک قدم به جلو بردارد.
البته آن زمان که مسؤولیت سازمان تبلیغات اسلامی را بر عهده داشتید، هنوز خبرگزاری مهر متولد نشده بود وگرنه الان قطعاً مدافع خبرگزاری مهر هم بودید.
بله؛ قطعاً همین‌طور است (با خنده).
به عنوان آخرین سوال، به نقش رسانه‌ها در بازتاب جنایات رژیم صهیونیستی در غزه بپردازیم. شما این نقش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جریان مقاومت در میدان مبارزه با رژیم صهیونیستی، توانسته به خوبی پیش برود و در عرصه رسانه هم موفقیت و پیشرفت خوبی صورت گرفته است؛ باید گفت بر خلاف گذشته این اولین بار است که حتی در اروپا و آمریکا، افکار عمومی به نفع مردم فلسطین ایجاد شده است و به نظرم علت این تحول و موفقیت، موفقیت رسانه مقاومت است.