از زمان قدیم، سرامیک به محصولی گفته میشد که با استفاده از دوغاب آب و خاک در یک محیط گرم و خشک قرار میگرفت و توسط حرارت آتش تولید میشد. اما امروزه روش تولید سرامیک بسیار متفاوت است. در حال حاضر، برای تولید سرامیک از مواد جامدی استفاده میشود که مواد معدنی غیرفلزی دارند و به وسیله حرارت سخت میشوند. اگر قصد خرید سرامیک دارید، بهتر است با مراحل تولید آن آشنا شوید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. در ادامه قصد داریم بیشتر درباره مراحل تولید سرامیک صحبت کنیم، با ما همراه باشید.

سرامیک ها چگونه تولید میشوند؟
کاشی و سرامیکهایی که امروزه تولید میشوند توسط ابزارآلات پیشرفته به وجود میآیند که این دستگاهها شامل سنگ شکن، باکسفیدر، بالمیلدوغاب و لعاب، اسپری درایر، دستگاه پرس، کورههاب رولری و تونلی، خط لعاب و دکور زنی، دستگاههای مربوط به بستهبندی و درجهبندی هستند. در ادامه مراحل تولید سرامیک را برای شما بیشتر توضیح میدهیم و شما را با این روند آشنا میکنیم.
مرحله اول: آماده سازی مواد اولیه برای ساخت سرامیک
بدنه کاشیها معمولاً از خاکهای مختلفی که در شرایط و معادن گوناگون استخراج میشوند، تشکیل شده است. این کاشیها و سرامیکها بسته به کاربرد و نقشی که ایفا میکنند، از مواد اولیه متفاوتی ساخته میشوند که شامل: مواد اولیه پلاستیک، پرکنندهها یا فیلرها و کمک ذوبها یا گدازآورها میباشد.
منظور از مواد اولیه پلاستیک، خاصیت پلاستیسیته خاک رس است که به این صورت تعریف میشود: خاصیت پلاستیسیته به جسم این امکان را میدهد که تحت فشار و ضربه، حالت ارتجاعی داشته باشد و بدون شکستن، تغییر شکل دهد و پس از برطرف شدن فشار یا ضربه، به حالت اولیه خود بازگردد. یکی از ویژگیهای بارز خاک رس، داشتن این خاصیت پلاستیسیته است.
پرکنندهها به موادی غیرپلاستیک اطلاق میشود که دارای دمای ذوب بالا و مقاومت شیمیایی بالایی هستند. وظیفه این مواد جلوگیری از تغییر شکل بدنه در حین پخت و حرارتدهی است. همچنین، این مواد به بهبود قرار گرفتن لعاب با سرامیک کمک میکنند.

مرحله دوم: آماده سازی پودر
برای تولید پودر از دوغاب، استفاده از اسپری درایر یا خشککنهای افشان ضروری است. دوغابی که در آسیابها تهیه میشود، به مخازن مخصوص منتقل میشود تا یکنواختی آن حفظ شود. سپس با استفاده از پمپهای فشار بالا، دوغاب به یک محفظه استوانهای به نام اسپری درایر منتقل میشود و در آنجا به صورت پودر در هوا اسپری میشود. در این مرحله، دوغاب با هوای گرم و حرارت مواجه میشود و در نهایت پودر نرم بر روی نوار نقالهای که زیر این استوانه قرار دارد، ریخته میشود.
کیفیت نهایی این پودر تحت تأثیر عواملی نظیر نوع و تعداد نازلهای پاشنده، نوع اسپری درایر، کیفیت و فشار پمپاژ، رطوبت و دانهبندی پودر، ابعاد محفظه، کیفیت دوغاب و فرمولاسیون آن، بهویژه پلاستیسیته، چگالی و ویسکوزیته دوغاب، دما و فشار داخل محفظه، میزان رطوبت، ثبات فشار گاز، ماندگاری و استحکام پودر و همگنی رطوبت آن، و همچنین جنس نازلها و سایر اجزای نازل بستگی دارد.

مرحله سوم: شکل دهی پودر
این روش به این صورت است که مخلوط مواد اولیه به شکل پودر و با دانهبندی مناسب در حفرههای قالب قرار میگیرد و تحت فشار قرار میگیرد تا شکل قالب را به خود بگیرد. در این فرآیند، رطوبت موجود در پودر باید حدود 5 درصد باشد. امروزه در صنایع تولید کاشی، پرسهای بسیار پیشرفته و با قابلیتهای بالا وجود دارند که حتی میتوانند طرح را در مرحله پرسکردن اعمال کنند.
مرحله چهارم: خشک کردن سرامیک
در گذشته، فرآیند خشک کردن در تونلها زمانبر و گاهی چند روز طول میکشید. اما با استفاده از دستگاههای خشککن مدرن، میتوانید سرامیکهای خود را تنها در حدود 20 دقیقه خشک کنید. همچنین، روشهای قدیمی خشک کردن ممکن بود منجر به مشکلاتی مانند ترکخوردگی و چسبیدن سرامیکها و کاشیها به یکدیگر شود که این موضوع حتی پس از لعابکاری نیز تأثیر منفی بر روی ظاهر کار میگذاشت. خوشبختانه، این مشکلات با بهرهگیری از دستگاههای جدید برطرف شده است.
مرحله پنجم: لعاب کاری و صاف کردن سرامیک
در کاشیهای تک پخت، مانند نمونه کاشی دیواری، کاشی کف و پرسلان پس از خشک شدن، به مسیر آبی منتقل میشوند. سپس لعاب آستری که به آن آنگوب نیز گفته میشود، بر روی آنها اعمال میگردد و در ادامه، لعابکاری با استفاده از دستگاههای دیگر انجام میشود تا طرحهای مورد نظر بر روی کاشی و سرامیک ایجاد شود. لازم به ذکر است که هر رنگ چاپ باید با دستگاهی مجزا انجام شود که این موضوع به عواملی مانند طول خط تولید و زمان خشک شدن کاشی و سرامیکها پس از هر مرحله لعابکاری بستگی دارد. ماشینآلات جدیدی که برای لعابکاری به کار میروند، قادرند چاپهای بیشتری را بر روی کاشیها اعمال کنند. مراحل لعابکاری به شرح زیر است:
- انتخاب مواد اولیه
- مخلوط کردن ترکیبات بر اساس فرمول تهیه لعاب
- در نظر گرفتن میزان دانسیته برای دوغاب در زمان سایش و آسیاب کردن
- الک کردن ماده لعاب برای دستیابی به دانههای یکنواخت
- هواگیری لعاب برای افزایش ماندگاری آن
مرحله ششم: پخت سرامیک
پس از انجام لعاب کاری، مرحله پخت کاشی و سرامیک آغاز میشود. فرآیند پخت کاشی بر اساس منحنی زمان-دما تنظیم میشود که به آن منحنی پخت کاشی نیز گفته میشود. این منحنی برای انواع مختلف محصولات و کاشیها با کاربردهای متفاوت متفاوت است و بر اساس دماها و تنظیمات ترموکوپلهای موجود در دیوارهها یا سقف کوره تعیین میشود. کارایی و بازده پخت کاشی به میزان انرژی گرمایی بستگی دارد که توسط محصولات قرار گرفته در کوره جذب میشود. اگر در این مرحله به موضوع پخت توجه کافی نشود و اصول لازم رعایت نگردد، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

- مسطح بودن
- استحکام پایین و شکنندگی
- شفافیت و ویژگیهای درخشندگی سطح، به ویژه در لعابهای تراس و اپک
- تغییر در طیف چاپ و زمینه
- عدم گونیا بودن و تفاوت در اندازهها
- کثیفی سطح لعاب
- وجود نقاط سیاه بر روی لعاب
- ترکهای مویی، ترکهای مکانیکی، شکستگی و پریدگی گوشهها
- دفرمگی و تابدار شدن کاشیها و سایر موارد مرتبط
در این مرحله ابعاد سرامیک مشخص میشود برای نمونه سرامیک اسلب، سرامیک مینیاتوری، سرامیک 50 در 50 و …. در این مرحله تعین میشود.
مرحله هفتم: پولیش کاری
این مرحله تنها برای کاشیهای گرانیتی بدون لعاب انجام میشود. کاشیهای گرانیتی به گروهی از کاشیها اطلاق میشود که میزان جذب آب آنها کمتر از نیم درصد است. در هنگام پولیشکاری، روزنههایی که ممکن است بر روی سطح وجود داشته باشند، به علاوه اینکه میتوانند عمر کاشی و سرامیک را کاهش دهند، موجب نفوذ آب به داخل آنها نیز میشوند.

مرحله هشتم: چاپ روی سرامیک
پس از اینکه لعاب خشک شد، مرحله چاپ آغاز میشود. در گذشته، دستگاههای چاپ به صورت دستی عمل میکردند و برای هر طرح، شابلون خاصی تهیه میشد که با عبور کاشی از زیر این شابلونها، طرح با رنگ بر روی لعاب نقش میبست. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی دیجیتال، فرآیند چاپ بر روی کاشی بسیار آسانتر، سریعتر و با کیفیتتر شده است پس نباید نگران کیفیت چاپ باشید. در چاپ دیجیتال تقریباً هیچ محدودیتی برای چاپ طرحهای مختلف وجود ندارد.
تولید کاشی یک فرآیند پیچیده است که در طول قرنها به منظور ایجاد مجموعهای متنوع از محصولات بادوام، زیبا و پایدار تکامل یافته است. با افزایش تقاضا برای مصالح ساختمانی پایدار، تولیدکنندگان کاشی به طور فزایندهای بر کاهش تأثیرات زیستمحیطی خود و ارائه گزینههای سازگار با محیط زیست برای مصرفکنندگان تمرکز میکنند. با آشنایی با انواع مختلف کاشیها، فرآیند تولید و جنبههای پایداری در تولید کاشی، میتوانید در انتخاب کاشی مناسب برای خانه یا پروژه تجاری خود، تصمیمات آگاهانهتری بگیرید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کاشی و سرامیک میتوانید با کارشناسان مجموعه مای بزرگ مثل البرز سرام ،کاشیران یا ایران سرام در تماس باشید.