مدیریت پسماند در ایران قدرت کافی ندارد 

به گزارش خبرنگار اجتماعی همسو نیوز؛ دکتر منصور سلیمانی عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در موضوع نقش کلیدی مدیریت پسماند در اقتصاد گفت:معضلی که در جامعه شهری ما وجود دارد تعداد افراد شهر نشین است که حدود شصت میلیون نفر میباشد و تعداد افراد روستا نشین تقریبا حدود بیست میلیون نفر است که این جمعیت  روزانه ۵۸ هزار تن زباله در مناطق شهری و روستایی ایجاد میکنند که سالیانه این میزان از زباله به ۲۱ میلیون تن میرسد و نکته تاسف بر انگیز اینست که از این ۲۱ میلیون تن زباله تنها پنج درصد آن بازیافت میگردد و ۹۵ درصد دیگر آن دفع میشود که دفع آنها بصورت غیر بهداشتی انجام میشود  پس در نتیجه این امر خود به خود اثرات اقتصادی و محیط زیستی ایجاد میکند. برای مثال اگر بخواهیم بحث های اقتصادی آن را مورد توجه قرار بدهیم  این موضوع موجب ایجاد گازهای گلخانه ای و ایجاد آلودگی های زیست محیطی اعم ازآلودگی سفره های آبهای زیر زمینی، تولید گاز های کربن و بسیاری از مسائل دیگر.

او اذعان داشت خساراتی که تولید زباله در کشور ما سالیانه بجا میگذارد رقمی حدود ۴۵ هزار  میلیارد تومان است در نتیجه مدیریت پسماند نقش مهمی در اقتصاد کشور می تواند ایفا کند.

وی افزود:ترکیبات زباله ها شامل ۶۸ درصد مواد آلی است که قابل بازیافت میباشند مانندسبزیجات و مواد غذایی که مصرف میکنیم که قابل بازیافت هستند و در صورت بازیافت این زباله ها بهترین کود شیمیایی حاصل میشود و همچنین ما می توانیم  از طریق کنترل شیوه های زندگی پسماند را کنترل و آن را مدیریت کنیم به صورتی که هرچقدر میزان مواد غیر ضروریمان علی الخصوص پلاستیک و کاغذمان کمتر شود میزان آلودگی زیست محیطی هم کمتر  میشود اما متاسفانه مدیریت پسماند در ایران قدرت کافی ندارد.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: در سال ۱۳۸۳ مدیریت پسماند به مراکز اجرایی ذیربط ابلاغ شد و در یک برنامه پنج ساله  از سال ۱۳۹۶ به اجرا در آمد که وظیفه هماهنگی آن بر عهده وزارت کشور،دهداری ها و  شهرداری هاست، ولی متاسفانه چیزی که در این قانون لحاظ نشده است فرایندی بودن مدیریت پسماند می باشد یعنی نظارت بر همه مرحله مدیریت از مرحله تولید تا دفع.

وی تاکید کرد: در کشور های پیشرفته حدود هشتاد درصد زباله ها در مبدا تفکیک میشود یعنی کشور های جهان اولی از طریق آموزشها، اخذ مالیات برای شرکت های تولید کننده مواد غذایی،تولید کننده پلاستیک و تولید کننده کاغذ، مدیریت پسماند را به حد قابل قبولی رساندند. بر فرض مثال شرکتی که وظیفه تولید شیشه  را دارد دولت برای هر بطری مالیات در نظر گرفته و مصرف کننده نهایی برای اینکه مالیت اضافه ای را نپردازد آن بطری را برمی گرداند و البته شرکت هایی وجود دارد که این تفکیک را از مبدا به کمک مردم انجام میدهند  ولی چون در کشور ما این ارزیابی های زیست محیطی حاصل از دفع پسماند واقعی نیست و عملیاتی نشده است به این مساله توجهی نمیشود.این در حالی است که در گذشته در کشور ما افرادی به نام  “نمکی ها” وجود داشتند که به ازای هر زباله ای  که دریافت میکردند چیز دیگری به ما می دادند ولی امروزه اینکار تعطیل شده است.

دکتر منصور سلیمانی افزود: سالیانه میلیارد ها تومان فقط در شهر تهران هزینه حمل و دفع زباله ها می شود در حالی که می تواند با یک مدیریت صحیح و حساب شده این هزینه ها کنترل شود و مواد تولید شده به چرخه برگردد.

منصور سلیمانی مشاور شهردار کرج در پاسخ به سوال آیا پلاستیک معضل جهانی است گفت: بله قطعا پلاستیک معضل جهانی محسوب می شود ولی کشورهایی مانند سوئد که در این حوز ه سرآمد هستند  از طریق روشهایی با برنامه ریزی بر روی سبک زندگی، این افزایش تولید زباله را مخصوصا پلاستیک و کاغذ را مدیریت کردند.

وی ادامه داد: به هر حال این واقعیت وجود دارد بین پایگاه اجتماعی اقتصادی، میزان درآمد سرانه، میزان مصرف و از طرف دیگر میزان تولید زباله رابطه مستقیم بر قرار است  برای مثال در مقایسه شهر تهران مناطق شمال تهران، سرانه تولید زبادر مناطق پایین شهر مصرف روزانه مردم، مواد آلی و غذا های فاسد شده است و باتوجه به اینکه از جایگاه اجتماعی پایین تری برخوردار هستند مواد غذایی با کیفیت پایین تری دریافت می کنند و این امر دور ریز آن ها را اضافه میکند. ولی در مناطق شمال شهر میزان تولید زباله  بسیار بیشتر از سرانه تولید زباله جنوب شهر است و از طرف دیگر ترکیبات مواد زباله ای که در مناطق مرفه تولید میشود با ترکیبات مواد زباله ای که در مناطق پایین تر تولید می شود متفاوت است. مثلا مصرف کاغذ و میزان مصرف پلاستیک و قوطی های نوشیدنی بسیار بالا تر است. یعنی نوع تغذیه فرق میکند و در نتیجه تا زمانی که  از طریق خود مردم و آموزش ها نتوانیم فرهنگ و سبک زندگی هارا تحت تاثیر قرار بدهیم نمی توانیم مدیریت آنی پسماند داشته باشیم  و اگر هم وزارت کشور تمام نیروی خود را به کار گیرند فقط می توانند در مقصد با تکنولوژی های پیشرفته زباله ها را بازیافت کنند  و حداکثر میتوان ۱۰ درضد زباله هارو مدیریت کرد  و ۹۰ درصد  دیگر آن دفع میشود.

دکتر منصور سلیمانی درباره کارهای در دست اجرا ی خود گفت:مهم ترین هدف ما بحث اموزش های شهروندی است و همچنین اموزش تفکیک از مبدا مباشد ما یکسری آموزشهارا به کمک شهروندان به خصوص خانم های خانه دار باتوجه به اینکه مدیریت خانه را دردست دارند و از طریق سرای فرهنگ خانه در حال برگزاری هستیم وهمچنین برای اولین بار در حال راه اندازی آموزشهای بازیافت برای کودکان در شهر کرج میباشیم و هدف ما از این کار اینست که فرهنگ مدیریت پسماند از طریق کودکان،مهد کودکهاو مدارس های کشور نهادینه شود. ولی متاسفانه فرهنگ سازی یک فرایند بسیار طولانی میباشد و به تنهایی از توان شهرداری خارج است  و تازمانی که سیستم آموزشی ما آموزش پرورش و آموزش عالی کشور در این حوزه ورود نکند و فرزندان ما از لحاظ آموزش شهروندی برای زندگی در شهر آماده می شوند قادر به موفقیت چشم گیری نمی باشیم.

وی در آخر تاکید کرد:سبک زندگی و فرهنگ بسیار در مدیریت پسماند تاثیر گذار باشد بحث آب تولیدی  و آب مصرفی برای محصولات مختلف وجود دارد  چون در کشور ما  برای تولید یک محصول میزان مصرف آب در نظر گرفته نمی شود بنابراین هزینه برای تولید زباله پایین می آید به عبارت دیگر فرد به راحتی به خود اجازه میدهد زباله تولید کند و به راحتی بیشتر آن زباله را در محیط زیست رها می کند و برای مدیریت  این مسئله  سیستم آموزشی کشور باید در این حوزه ورود کند.

 

انتشار دهنده:روح اله نظری

انتهای پیام