رژیم غذایی مناسب برای افراد با کم‌کاری تیروئید

به گزارش همشهری آنلاین، علائمی مانند خستگی مزمن، افزایش وزن، ریزش مو، یبوست و افسردگی ممکن است ناشی از این اختلال باشند. درمان اصلی کم‌کاری تیروئید دارویی است، اما نقش تغذیه نیز در بهبود وضعیت بسیار پررنگ است. یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند به جذب بهتر دارو، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی کمک کند. در این مطلب از همشهری آنلاین، رژیم غذایی مناسب برای افراد با کم‌کاری تیروئید را به صورت کاربردی، جامع و علمی بررسی می‌کنیم. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این مشکل روبرو هستید، این راهنمای غذایی می‌تواند راهگشای زندگی روزمره‌تان باشد.

کم‌کاری تیروئید چیست و چرا تغذیه مهم است؟

کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروکسین (T4) و تری‌یودوتیرونین (T3) تولید نکند. این هورمون‌ها مسئول حفظ سطح سوخت‌وساز بدن هستند و کاهش آن‌ها منجر به کند شدن عملکرد بدن می‌شود.
درمان دارویی با مصرف هورمون مصنوعی تیروکسین (لووتیروکسین) رایج است، اما رژیم غذایی نیز در مدیریت علائم این بیماری نقش مهمی دارد. برخی مواد غذایی به تولید بهتر هورمون‌ها یا به جذب بهتر دارو کمک می‌کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اثر دارو را کاهش دهند یا باعث تشدید علائم شوند. بنابراین، انتخاب هوشمندانه مواد غذایی، مکملی مؤثر در کنار درمان دارویی خواهد بود.

بیشتر بخوانید: کم‌کاری یا پرکاری تیرویید چه علائمی دارد؟

مواد غذایی مفید برای افراد با کم‌کاری تیروئید

افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید باید غذاهایی را مصرف کنند که به عملکرد بهتر تیروئید، جذب مناسب ید، سلنیوم و روی کمک می‌کنند. این ریزمغذی‌ها برای ساخت و فعال‌سازی هورمون‌های تیروئیدی ضروری هستند.

• غذاهای غنی از ید: ید ماده‌ای حیاتی برای ساخت هورمون‌های تیروئیدی است. منابع خوبی از ید شامل نمک یددار، ماهی، میگو، تخم‌مرغ و لبنیات هستند. با این حال، مصرف ید باید متعادل باشد زیرا مصرف بیش از حد آن نیز ممکن است مشکل‌ساز شود.
• مواد غذایی حاوی سلنیوم: سلنیوم به تبدیل هورمون T4 به T3 کمک می‌کند. غذاهایی مانند گردو برزیلی، تخم آفتاب‌گردان، تخم‌مرغ، ماهی تن و قارچ منابع خوبی از این ماده معدنی هستند.
• غذاهای سرشار از روی: روی نیز برای عملکرد صحیح تیروئید لازم است. منابع روی شامل گوشت قرمز، مرغ، لوبیا سفید، تخمه کدو و عدس است.
• سبزیجات پخته‌شده از خانواده کلم: کلم بروکلی، گل‌کلم و کلم‌برگ اگر به شکل پخته مصرف شوند، می‌توانند بخش مهمی از رژیم غذایی باشند بدون اینکه در جذب ید اختلال ایجاد کنند.
• فیبر و غلات کامل: مصرف فیبر برای رفع یبوست ناشی از کم‌کاری تیروئید موثر است. جو دوسر، نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و میوه‌های خشک‌شده مانند آلو به بهبود عملکرد روده کمک می‌کنند.
• پروتئین‌های باکیفیت: گوشت بدون چربی، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات، باعث حفظ انرژی و کاهش خستگی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: توصیه‌های تغذیه‌ای برای افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند

مواد غذایی که باید در کم‌کاری تیروئید محدود یا حذف شوند

برخی غذاها ممکن است باعث اختلال در جذب ید یا داروی تیروئید شوند یا متابولیسم را کندتر کنند. شناخت این مواد و کاهش مصرف آن‌ها می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند.

• سویا و مشتقات آن: سویا ممکن است در جذب داروی تیروئید اختلال ایجاد کند. مصرف محصولات سویا باید حداقل ۳ تا ۴ ساعت با مصرف دارو فاصله داشته باشد.
• کلم‌های خام و سبزیجات خام: سبزیجاتی مثل کلم بروکسل، کلم‌برگ، شلغم و اسفناج اگر به صورت خام مصرف شوند، می‌توانند در جذب ید اختلال ایجاد کنند. پختن آن‌ها این اثر را تا حد زیادی خنثی می‌کند.
• گلوتن (در صورت حساسیت یا بیماری خودایمنی): برخی از مبتلایان به تیروئیدیت هاشیموتو به گلوتن حساس هستند. حذف گلوتن از رژیم غذایی در برخی بیماران باعث بهبود عملکرد تیروئید شده است.
• شکر و غذاهای فرآوری‌شده: قند خون بالا و التهاب ممکن است علائم کم‌کاری تیروئید را تشدید کنند. کاهش مصرف شیرینی، نوشابه و فست‌فودها توصیه می‌شود.
• چای سبز و قهوه بلافاصله بعد از دارو: کافئین می‌تواند جذب لووتیروکسین را کاهش دهد. حداقل باید ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از مصرف دارو از نوشیدن قهوه یا چای خودداری شود.

زمان‌بندی مناسب مصرف غذا و دارو

برای اینکه داروی لووتیروکسین اثربخشی لازم را داشته باشد، زمان و نحوه مصرف آن اهمیت زیادی دارد. افراد باید دارو را با معده خالی، حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صبحانه مصرف کنند. همچنین، بهتر است بین مصرف دارو و مصرف مکمل‌های آهن، کلسیم یا غذاهای حاوی فیبر بالا چند ساعت فاصله باشد. رعایت این فاصله زمانی به جذب بهتر دارو کمک می‌کند و سطح هورمون‌ها را در بدن پایدارتر نگه می‌دارد.

نمونه برنامه غذایی روزانه برای فرد مبتلا به کم‌کاری تیروئید

در ادامه یک نمونه ساده و متعادل از برنامه غذایی برای یک روز ارائه می‌شود که می‌تواند در مدیریت کم‌کاری تیروئید موثر باشد.

• صبحانه (یک ساعت بعد از مصرف دارو): نان سبوس‌دار، تخم‌مرغ آب‌پز، چند برش آووکادو، چای گیاهی
• میان‌وعده صبح: چند عدد گردو برزیلی یا یک مشت تخمه آفتاب‌گردان
• ناهار: ماهی سالمون پخته، برنج قهوه‌ای، کلم بروکلی بخارپز
• میان‌وعده عصر: یک عدد میوه تازه مانند سیب یا پرتقال
• شام: سوپ عدس با نان کامل، سالاد با سبزیجات پخته، کمی روغن زیتون
• قبل از خواب: یک لیوان شیر بادام یا شیر گاو بدون چربی (در صورت نبود حساسیت)

بیشتر بخوانید: اگر کم کاری تیروئید دارید نباید این مواد غذایی را مصرف کنید

نقش فعالیت بدنی و خواب در کنار رژیم غذایی

اگرچه تمرکز این مطلب بر تغذیه است، اما نمی‌توان از نقش مهم ورزش و خواب در کنترل کم‌کاری تیروئید چشم‌پوشی کرد. ورزش منظم می‌تواند متابولیسم را افزایش دهد، سطح انرژی را بالا ببرد و با افسردگی مقابله کند. خواب کافی نیز در تنظیم هورمون‌ها نقش حیاتی دارد. توصیه می‌شود افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشند و ورزش‌های هوازی ملایم مانند پیاده‌روی، یوگا یا شنا را در برنامه روزانه بگنجانند.

سخن پایانی

کم‌کاری تیروئید اگرچه یک بیماری مزمن است، اما با تغذیه صحیح و رعایت اصول ساده‌ای در رژیم روزانه می‌توان آن را به‌خوبی مدیریت کرد. انتخاب هوشمندانه مواد غذایی غنی از ید، سلنیوم و روی، پرهیز از خوراکی‌هایی که جذب دارو را مختل می‌کنند، تنظیم زمان مصرف دارو و غذا و داشتن سبک زندگی فعال، همه عواملی هستند که در کنار درمان دارویی، نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی دارند. با کمی دقت و نظم، می‌توان از بروز علائم آزاردهنده جلوگیری کرد و عملکرد طبیعی بدن را تا حد زیادی بازگرداند. اگر دچار کم‌کاری تیروئید هستید، امروز زمان مناسبی برای بازنگری در تغذیه و سبک زندگی شماست.