قطعی برق کشاورزان استان سمنان را گرفتار کرد/ صدای پای آب نمی‌آید
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – محمد حسین عابدی: یکی از تصمیمات اداره توزیع برق استان سمنان در راستای مدیریت مصرف منابع قطع مقطعی برق چاه‌های کشاورزی است. طبق اعلام توزیع برق استان سمنان چاه‌های کشاورزی می‌بایست ساعاتی در روز خاموش باشد تا بتوان چرخه مصرف برق را ساماندهی کرد.
از سوی دیگر کشاورزان در این طرح پیشنهادی اداره برق می‌توانند در بقیه ساعات روز به صورت رایگان برق مصرف کنند. اما کشاورزان می‌گویند که هفت ساعت در روز به صورت میانگین برق چاه‌های کشاورزی خاموش است، در نتیجه کشت محصولات کشاورزی با مشکل زیادی روبرو شده است.
گلایه کشاورزان
گلایه کشاورزان این است که اگر قرار بود این طرح اجرا شود می‌بایست از قبل از سال کشاورزی یعنی مثلاً ۱۰ ماه قبل ابلاغ و اطلاع رسانی می‌شد تا برخی از کشاورزان محصولاتی مانند سیفی را کشت نکنند چرا که این روزها صیفی‌جات بیشترین میزان مصرف آب کشاورزی را به خود اختصاص داده و اگر در روزهای پایانی محصول به صورت مستمر آبیاری نشود کل زراعت سال زراعی جاری زارعان و باغداران از بین خواهد رفت.
از سوی دیگر این روزها فصل برداشت گندم دانه‌های روغنی و برخی علوفه‌ها است محصولاتی که کشاورزان می‌گویند قبل از برداشت می‌بایست آبیاری شود و گرنه زمان برداشت محصول دچار خلل و تغییر خواهد شد این موضوع می‌تواند در کیفیت کار کشاورزان اثر منفی بگذارد و حتی هزینه‌های برداشت محصول را هم افزایش دهد چرا که بسیاری وقت‌ها کمباین و ادوات کشاورزی کرایه می‌شوند اما مجبور به پرداخت کنسلی هستند.
در واقع صحبت کشاورزان به اصطلاح «آب آخر» محصول است که کمک می‌کند تا محصول برای برداشت نهایی آماده شود. کشاورزان عقیده دارند که با طرح مدیریت مصرف مشکلی ندارند و هرگز ضرورت کنترل مصرف برق و مدیریت مصرف را نهی نمی‌کند فقط به شیوه اجرای آن و البته زمان آن اعتراض دارند.
چرا اطلاع رسانی نشد؟
یک کشاورز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مسئولان اگر قرار است طرحی را اجرا کنند که بر روی کشت محصولات کشاورزی اثرگذار باشد، می‌بایست قبل از سال زراعی آن را بیان کنند، گفت: یکی از مشکلاتی که طرح قطع برق چاه‌های کشاورزی برای کشاورزان پدید آورده چرخه آبیاری به خصوص در محصولات حساس به گرما است.
مهدی عامری که در رویان شاهرود کشاورزی دارد، می‌افزاید: کم آبی روی میوه‌ها، محصولاتی مانند یونجه و… اثرگذار است همچنین سطح اراضی تحت کشت صیفی نیز بسیار فراوان است لذا اهمیت دارد که شما بتوانید محصول را به موقع و درست آبیاری کنید وگرنه کل مزرعه خراب می‌شود.
وی با بیان اینکه آبیاری به تنهایی اهمیت ندارد بلکه استمرار و رعایت تاریخ آبیاری نیز اهمیت فراوانی دارد، می‌افزاید: وقتی چاه‌های آب دو روز در هفته فعالیت نمی‌کند و از سوی دیگر وارد تنش آبی و گرمایی شدید می‌شویم قطعاً ضرر هنگفتی به کشاورزی وارد می‌شود که کمترین ان نابودی محصولات است.
طرح باید سال آتی اجرا می‌شد
کار تا جایی بالا گرفته که حتی امام جمعه میامی هم در خطبه‌های نماز جمعه نسبت به این امر اعتراض کرد و گفت بسیاری از اراضی کشاورزی در شهرستان میامی تحت کشت صیفی‌جات و هندوانه قرار دارد که قطع آب چاه‌ها سبب نرسیدن آب به این اراضی و خشک شدن محصولات می‌شود.
حجت الاسلام محمد عزیزی در خطبه‌های آخرین نماز جمعه خود خطاب به مسئولان ضمن تاکید بر اینکه این قبیل اقدامات می‌بایست از قبل اعلام و برنامه‌ریزی می‌شد بیان کرد: مسئولان حداقل می‌توانستند زمان اجرای طرح مدیریت مصرف برق را تغییر داده و برای مثال از سال آینده این طرح را اجرا می‌کردند لذا از مسئولان می‌خواهیم تا نسبت به رفع مشکل کشاورزان اقدام کنند.
این البته تنها واکنش‌ها به این موضوع قطع برق چاه‌های آب نیست بلکه خانه کشاورز استان سمنان و شهرستان شاهرود نیز به قطعی برق چاه‌های کشاورزی واکنش نشان داده و حتی در انتقاد اعلام کرده که اداره برق زمانی می‌تواند از کشاورزان بخواهد چاه‌های آب خود را خاموش کنند که خودشان هم کامپیوترهای اداره را خاموش کند! در واقع اشاره کنایه‌آمیز خانه کشاورز به این موضوع است که چاه کشاورزی مهمترین ابزار کار کشاورزان است که در نبود آن کار کشاورزی و برداشت محصولات با اخلال روبرو می‌شود به عبارت دیگر اگر کارکنان اداره برق می‌توانند بدون انرژی برق کار کنند کشاورزان هم می‌تواند!
قطعی برق وجاهت قانونی ندارد
محمدحسین خنکال دبیر هیئت اجرایی خانه کشاورز استان سمنان در مکاتبه‌ای با مدیرعامل توزیع برق استان سمنان اعلام کرده که «مستند به مصوبه هیئت دولت تصمیم به قطع برق چاه‌های کشاورزی در ساعات پیک مصرف از پانزدهم خرداد ماه اعلام پانزدهم شهریورماه سال ۱۴۰۲ اعلام می‌گردد، نظر به اینکه خرید اشتراک برق کشاورزی بر اساس قرارداد مکتوب انجام شده قطع برق خارج از حوادث غیر مترقبه توسط شرکت توزیع برق وجاهت قانونی ندارد.
وی در این نامه که یک نسخه آن هم به دست خبرنگار مهر رسیده آورده است: بدیهی است بدون مصوبه قانونی، هیئت دولت هم مجاز به اخذ چنین تصمیمی نیست لذا تصمیم به قطع برق دو روز در هفته و هر روز به میزان هفت ساعت بدون تعامل و مصالحه با مشترک مربوطه خارج از عرف حقوقی و رعایت حقوق شهروندی است به رقم و خسارات ناشی از این قطعی اما بخش کشاورزی کما فی سابق نسبت به همکاری جهت مدیریت مصرف قائل است تا پیشنهاد قطعی در مدیریت مصرف مذکور هر دو روز در هفته و دو ساعت در ساعات اوج مصرف اجرا شود.
خنکال می‌افزاید: مستحضر هستید که سال گذشته زمان خاموشی دو روز و ساعت آن معادل پنج ساعت در هر روز بوده است از سوی دیگر این طرح مستحق تأمین خسارت و زیان وارده از طرف شرکت برق استان سمنان است. همچنین باید گفت اقدام قطع برق در سطح محدود هم به لحاظ خرده مالکی بودن اکثر چاه‌های کشاورزی و برهم خوردن تقویم تقسیم سهم شرکا مشکلات عمده‌ای را فراهم می‌کند ضمن آنکه به شدت راندمان آبیاری با نقصان فاحش روبرو می‌گردد لذا مستدعی است به لحاظ قرار دادن موارد مطروحه نسبت به تجدید نظر در تنظیم تصمیم خود اقدام فرمائید.
مسئولان هم بیراه نمی‌گویند
هرچند این نامه از سوی استانداری سمنان ارجاع و بررسی شده اما مسئولان ارشد استان سمنان عقیده دارند که در حقیقت راهکار دیگری باقی نمانده و مجبور به مدیریت مصرف برق هستند چرا که در اوج پیک مصرف برق در طول سال قرار داشته و اگر صرفه‌جویی صورت نگیرد با مشکل جدی روبرو خواهیم شد همچنین باید گفت برق استان سمنان از دو نیروگاه شهید بسطامی و شهید شاطری تأمین می‌شود که هردویشان با سوخت‌های فسیلی و گاز تأمین انرژی می‌شود لذا تأمین سوخت برای این نیروگاه‌ها نیز خود داستان عجیب و غریب دیگری دارند.
در واقع مسئولان عقیده دارند که همه باید پای کار باشند و قدری از مواضع خود کوتاه بیایند تا پیک مصرف سپری شود اما از شانس بد کشاورزان پیک مصرف دقیقاً با زمان برداشت بهاره و ابتدای تابستان آنها همراه شده است.
سید محمد حسینی نژاد مدیرعامل برق استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه ۲۰ درصد انرژی صرف بخش کشاورزی می‌شود، گفت: مصرف برق سالانه در سراسر استان سمنان حتی شش درصد هم بیشتر نیز می‌شود از سوی دیگر در بخش کشاورزی عدم مصرف از ۱۱ الی ۱۸ در صورتی اعمال می‌شود که در سایر ساعات روز کلاً برق چاه‌ها رایگان است. این امر تنها مختص به کشاورزی نیست بخش اداری در ساعات اداری ۳۰ و در ساعات غیر اداری موظف به کاهش ۶۰ درصد انرژی شده‌اند همچنین در صنعت نیز محدودیت شامل سه الگوی کاهش ۳۰ درصدی در سه ماه، ۶۰ درصدی در دو ماه و ۹۰ درصدی در یک ماه لحاظ خواهد شد.
قطعی برق چاه‌ها مشکل کم برقی را حل نمی‌کند
یک کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن انتقاد از قطع برق چاه‌های کشاورزی بیان کرد: تمام چاه‌های کشاورزی استان سمنان بر روی همدیگر شاید اندازه برق مورد نیاز کامپیوترهای ادارات کل استان سمنان را نیز نداشته باشند لذا فشار آوردن به کشاورزان نمی‌تواند راهکار مسائلی باشد.
محمدتقی رضوانی با بیان اینکه اگر تمام چاه‌های کشاورزی استان سمنان همگی باهم خاموش شوند مشکل برق استان سمنان حل نخواهد شد گفت: ما بخش‌های پرمصرف بسیاری داریم که ده‌ها برابر چاه‌های کشاورزی استان سمنان بر مصرف می‌کنند لذا به نظر نمی‌رسد که اصلاً چاه‌های کشاورزی تأثیر آن چنانی در مصرف برق استان داشته باشند آن هم به گونه‌ای که مصرف آنها سبب خاموشی گسترده در این استان شود.
وی افزود: بیشتر به نظر می‌رسد که دولت به دنبال جلب مشارکت همگانی برای مدیریت مصرف برق است تا مثلاً صنعتگران نسبت به کشاورزان معترض نشوند. به عبارت دیگر دولت بهانه‌ای برای قطع یا مدیریت مصرف برق در صنعت و معدن هم داشته باشد در حالی که ما شاهد هستیم بخش‌های اداری و حتی روشنایی‌های خیابان‌های شهری و روستایی استان سمنان از ساعتی به تاریکی شب تا حتی دو ساعت بعد از طول خورشید هم روشن و برق مصرف می‌کند.
سهم کشاورزی از مصرف برق چقدر است؟
از یک سو کشاورزان حرف منطقی میزند و اعلام می‌کنند که با قطعی برق مخالف نیستند اما حداقل می‌توان از قبل به آنها اعلام کرد از سوی دیگر مسئولان شرکت برق هم صحبت بی راهی ندارند آنها نیز اعتقاد دارند اگر نتواند مصرف برق و مدیریت کرد با بحران روبرو خواهیم شد در نتیجه نیاز به یک عزم همگانی از سوی همه اقشار جامعه است.
روی دیگر سکه اما مصرف آب چاه‌ها است تحقیقات خبرنگار مهر نشان می‌دهد که شرکت توزیع برق استان سمنان در حال حاضر به هفت هزار و ۳۱۰ مشترک کشاورزی خدمات ارائه می‌کند که دو هزار و ۸۷۷ اشتراک مربوط به چاه آب کشاورزی است و ۱۵ درصد سهم مصرف انرژی نیز به این بخش اختصاص دارد پس در واقع میزان قابل توجهی برق صرف چاه‌ها می‌شود لذا این طور هم نیست که چاه‌ها هیچ اثری نداشته باشد.
اما از جمله مهمترین ایرادات که کشاورزان به این طرح می‌گیرند این است که تقویم و نوبت آبیاری نیز بر هم می‌خورد برای مثال اگر فرد شماره یک در روز سه ساعت آب از یک چاه دارد و فرد شماره دو سه ساعت بعد از فرد شماره یک را استفاده می‌کند لذا قطعی برق به همین شکل نوبت‌ها را پس و پیش و در نتیجه برای کشاورزان مشکل ایجاد می‌کند در واقع به گفته کشاورزان چاه‌های کشاورزی استان سمنان این روزها در هفته ۱۴ ساعت آب ندارند در نتیجه کشاورزان می‌بایست با هم بر سر ۱۴ ساعت کمبود آب توافق کنند که این درباره چاه‌هایی با دو الی سه مالک شاید امکان پذیر باشد اما بعضاً ۵۰ یا ۷۰ کشاورز از یک چاه بهره‌گیری می‌کند لذا این کار عملی نیست.
البته اظهار نظر کشاورزان منتقدان نیز دارد برای مثال برخی صاحب نظران عقیده دارند که کشاورزان اگر الگوی کشت مبتنی بر وضعیت کنونی خشکسالی در استان سمنان را رعایت کرده و به سراغ کشت محصولات پر آب بر مانند صیفی‌جات، هندوانه خربزه یونجه و… نمی‌رفتند، درگیر آبیاری‌های پنج روز به پنج روز و نیاز به چاه‌های کشاورزی نمی‌شدند. به هر صورت باید گفت این انتقادات زمانی می‌تواند درست باشد که از قبل به کشاورزان اعلام شود به هر صورت باید دید که آیا مسئولان ارشد استان سمنان برای برون رفت از این مشکل اقدامی خواهند کرد یا خیر؟