آسیب آبیاری قطره‌ای به منابع آب کشور!
دکتر عبدالمجید لیاقت در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه سطح آب‌های زیر زمینی استان البرز در سال اخیر در برخی مناطق حتی تا ۲۰ متر کاهش داشته است، اظهار کرد: استان البرز یکی از مناطق پرجمعیت کشور بوده و از این نظر موضوع آب و مدیریت آن به مراتب در این منطقه حائز اهمیت است.
وی افزود: در حال حاضر با توجه به محدودیت‌های منابع آبی، می‌توان بر روی پساب سرمایه‌گذاری کرد.
لیاقت با تاکید بر اینکه در صورت اختصاص پساب‌ها به کشاورزی و کاهش برداشت‌ها، به واسطه این تخصیص می‌توان تخریب آبخوان‌ها را به تاخیر انداخت، ادامه داد: اگرچه امروزه بخشی از پساب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما بخش عمده آن بدون برنامه‌ریزی و مدیریت درست وارد رودخانه شور و دریاچه قم میشود.
این پژوهشگر عنوان کرد: پساب‌ها برای مصارف بخش کشاورزی، فضای سبز صنعت و تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی قابل استفاده است.
وی با اشاره به چالش‌های آبیاری مزارع و باغات گفت: متاسفانه در برخی از مناطق هنوز مزارع به روش غرقابی آبیاری میشود. این موضوع نیاز به مدیریت دارد تا روش‌های آبیاری با راندمان و بازدهی بالا، جایگزین روش‌های سنتی شود.
این پژوهشگر عنوان کرد: وزارت جهاد کشاورزی با اختصاص تسهیلات، ۸۵ درصد منابع مالی مورد نیاز برای اجرای سیستم‌های نوین آبیاری را تامین کرده و در این زمینه به کشاورزان کمک می‌کند.
رئیس موسسه تحقیقات زیست محیطی آب و خاک دانشگاه تهران در ادامه، یادآور شد: در راستای این سیاست دو میلیون هکتار آبیاری تحت فشار در کل کشور اجرا شده است.
استاد آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران ادامه داد: اما موضوع مهم در زمینه آبیاری تحت فشار و قطره‌ای این است که در این سیستم اثر بخشی روی عملکرد کشاورزی و تولید محصول مفید بوده، اما روی منابع آبی در حد مورد انتظار موثر نبوده است.
لیاقت گفت: در واقع اتخاذ غیر اصولی این روش‌ها می‌تواند صدماتی به منابع آبی وارد کند، به ویژه اگر در این روش کشاورز آب صرفه‌جویی شده را به افزایش سطح زیر کشت اختصاص دهد.
وی مطرح کرد: از این رو آبی که به صورت نفوذ عمقی به سفره‌های زیر زمینی بر می‌گشت، در آبیاری تحت فشار و قطره‌ای با افزایش سطح زیر کشت تبخیر میشود. بنابراین به نظر می‌رسد، این سیستم بدون برنامه و نظارت کافی در اختیار کشاورزان قرار گرفته است.
لیاقت ادامه داد: یکی از مشکلات این است که وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع آب و مصارف آن، خیلی با یکدیگر همسو نیستند. وزارت جهاد کشاورزی وظیفه تامین امنیت غذایی را بر عهده دارد و وزارت نیرو به دنبال مدیریت عرضه آب است.
وی گفت: اگر در این مسیر با یکدیگر به اندازه کافی همراه و همسو بودند، در سیستم آبیاری قطره‌ای و تحت فشار که با اختصاص تسهیلات ۸۵ درصدی، کاهش مصرف آب را دنبال می‌کند، اثربخشی فناوری مذکور بر حفظ منابع آب بیشتر می‌شد.
وی درباره اینکه در کدام بخش بیشترین هدر رفت آب اتفاق می‌افتاد، اظهار کرد: بیشترین هدر رفت مربوط به تبخیر آب در فرایند کشاورزی و آبیاری است.
وی گفت: هدر رفت و تلفات آب در هر منطقه شرایط متفاوتی دارد، این تلفات در استان البرز بیشتر از طریق تبخیر به خصوص در بخش آبیاری غرقابی است. اما در منطقه‌ای مثل خوزستان به میزان رودخانه کارون زهاب تولید میشود که بخش عمده‌ای از آن وارد تالاب‌ها و خلیج فارس میشود.
رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک دانشگاه تهران بیان کرد: از طرفی در بیشتر باغات و اراضی علف‌های هرز وجین نمی‌شود. این علف‌ها رطوبت خاک را جذب کرده و تبخیر می‌کنند.
وی با تاکید بر مدیریت آبیاری مزارع و باغات اظهار کرد: اگر بتوانیم باغاتی که به روش سنتی آبیاری میشود را به سیستم‌های نوین مجهز کنیم که سطح خیس شده کمتر شده و تبخیر کمتری در این بخش اتفاق بیافتد، به صرفه جویی آب کمک خواهد شد.
انتهای پیام
منبع ایسنا