نبرد بر فراز کشمیر؛ گاهشمار تنش خونین هند و پاکستان
گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: تنش‌های چند هفته گذشته هند و پاکستان دیروز (چهارشنبه) به اوج خود رسید و دهلی‌نو اعلام کرد عملیات نظامی گسترده‌ای را با نام «سیندور» علیه مواضعی در کشمیر تحت کنترل پاکستان و همچنین در خاک ایالت پنجاب پاکستان انجام داده است.
درگیری هند و پاکستان پس از آن شروع شد که افراد مسلح ۲۲ آوریل گشودن آتش به سوی گروهی از گردشگران در منطقه توریستی پهَلگام در کشمیر تحت کنترل هند دستکم ۲۷ نفر را کشتند. مقامات هندی این حادثه را یک حمله تروریستی از سوی پاکستان توصیف کردند، اتهامی که اسلام‌آباد قویا رد کرده است.
هند اعلام کرده هدف از حملات چهارشنبه، زیرساخت‌های مورد استفاده شبه‌نظامیان بوده و تاسیسات نظامی پاکستان هدف قرار نگرفته‌اند. با این حال، اسلام‌آباد این حملات را اقدام جنگی خوانده و از کشته شدن دستکم ۲۶ نفر از جمله زنان و کودکان خبر داده است.
دولت پاکستان اعلام کرده که به ارتش دستور داده تا به تحرکات نظامی هند پاسخی قاطع داده شود. اسلام‌آباد همچنین اعلام کرده که دستکم ۵ جنگنده هندی را سرنگون کرده است، اظهاراتی که هند تا زمان تهیه این گزارش به‌طور رسمی به آن واکنش نشان نداده است.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل ضمن ابراز نگرانی از درگیری هند و پاکستان به عنوان ۲ قدرت هسته ای جهان از طرفین خواسته که حداکثر خویشتنداری را نشان دهند چرا که جهان نمی‌تواند رویارویی نظامی آنها را تحمل کند.
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز با ابراز نگرانی شدید نسبت به تشدید تنش‌های هند و پاکستان، دو طرف را به خویشتنداری فرا خوانده است. قطر، کویت، مصر و شماری دیگر از کشورهای جهان نیز خواستار خویشتنداری طرفین شده‌اند.
گاهشمار تنش‌های اخیر هند و پاکستان
۲۲ آوریل ۲۰۲۵
- حمله مرگبار به گردشگران در پهلگام کشمیر تحت کنترل هند، با ۲۷ کشته
- برعهده گرفتن مسئولیت حمله از سوی گروه موسوم به جبهه مقاومت (TRF)وابسته به لشکر طیبه پاکستان
۲۳ آوریل ۲۰۲۵
- متهم شدن پاکستان به دست داشتن در حمله کشمیر از سوی هند
- اعلام کاهش روابط دیپلماتیک با اسلام‌آباد از سوی دهلی‌نو
- لغو معاهده ۶۵ ساله آب سند هند و پاکستان از سوی هندی‌ها
- لغو تمامی روادیدهای صادر شده از سوی هند برای شهروندان پاکستانی
۲۴ آوریل ۲۰۲۵
- هشدار پاکستان نسبت به تعلیق معاهده آب سند و تلاش برای جلوگیری از جریان آب به این کشور
- بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی هند و پاکستان
۲۵ آوریل ۲۰۲۵
- تبادل آتش بین هند و پاکستان در امتداد خط کنترل در کشمیر
- تهدید نارندرا مودی نخست‌وزیر هند برای تعقیب عاملان حمله پهلگام تا انتهای زمین
- اعلام آمادگی اسلام‌آباد برای دفاع از حاکمیت پاکستان
۲۶ آوریل ۲۰۲۵
- ادامه تبادل آتش پراکنده در امتداد خط مرزی دو کشور
- هشدار تند هند به هرگونه حمایت از پاکستان در رسانه‌ها یا فضای مجازی
- تخریب ۲ خانه را در کشمیر جنوبی به‌دلیل دست داشتن اعضای آن در حمله پهلگام
- بازداشت چند تن به اتهام انتشار محتوای طرفدار پاکستان در هند
۲۸ آوریل ۲۰۲۵
- استقرار گسترده نیروهای پاکستانی درمرز با هند
- آزمایش موشک ضد کشتی از سوی هند
۲۹ آوریل ۲۰۲۵
سرنگون کردن کوادکوپتر جاسوسی هند از سوی پاکستان
اول می ۲۰۲۵
- بسته شدن حریم هوایی هند به روی پاکستان
- تبادل آتش نیروهای پاکستان و هند در خط مرزی کشمیر
- رهگیری چند جنگنده هندی در نزدیکی مرزهای مشترک از سوی پاکستان
دوم می ۲۰۲۵
- ممنوع شدن واردات و ترانزیت کالا از پاکستان به هند از سوی دهلی‌نو
- ممنوع شدن ورود کشتی‌های پاکستانی به بنادر هند از سوی دولت هند
- بازداشت شدن نیروی مرزبانی پاکستان در نزدیکی مرز ایالت راجستان توسط هندی‌ها
سوم می ۲۰۲۵
- حملات هوایی هند به چند پایگاه شبه‌نظامیان در کشمیر تحت حمایت پاکستان
- اعلام آماده‌باش پاکستان به نیروهایش در مرز هند
- حملات توپخانه ای پاکستان به مناطق مرزی هند
- آزمایش موشکی پاکستان در بحبوحه تنش‌ها با هند
چهارم می ۲۰۲۵
- برگزاری رزمایش نظامی در نزدیکی مرزهای پاکستان از سوی هند
- حملات هوایی پاکستان به مواضع نظامی هند در امتداد خط مرزی
پنجم می ۲۰۲۵
- تدام حملات هند به مواضع شبه نظامیان در کشمیر تحت حمایت پاکستان
- حملات توپخانه‌ای و هوایی پاکستان به مناطق مرزی هند
ششم می ۲۰۲۵
- آزمایش موشکی پاکستان در واکنش به رزمایش‌های نظامی هند در نزدیکی خط مرزی
- تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در پنجاب پاکستان و جاموی هند
- لغو سفر اروپایی نارندرا مودی نخست‌وزیر هند
هفتم می ۲۰۲۵
- آغاز عملیاتی نظامی هند علیه پاکستان با نام رمز «سیندور»
- حملات موشکی هند به چندین منطقه در پاکستان و کشمیر تحت کنترل اسلام‌آباد
- اعلان جنگ پاکستان علیه هند و تهدید به پاسخگویی حملات
- احضار کاردار هند در اسلام‌آباد از سوی پاکستان
- آغاز تخلیه مناطق مرزی جامو و کشمیر از سوی مقام‌های محلی
تنش‌ها و جنگ‌های کشمیر (۱۹۴۷ تا امروز)
- جنگ اول کشمیر (۱۹۴۷-۱۹۴۹)
حاکم کشمیر مردد در انتخاب بین هند و پاکستان، پس از شورش و حمله شبه‌نظامیان پاکستانی، از هند کمک خواست و جنگی تمام‌عیار آغاز شد. در ژانویه ۱۹۴۹، سازمان ملل خط آتش‌بس (خط کنترل) را تعیین و کشمیر را بین دو کشور تقسیم کرد.
- جنگ دوم کشمیر (۱۹۶۵)
پاکستان با هدف تصرف کشمیر حمله دیگری را آغاز کرد که پس از هفت هفته و با میانجی‌گری شوروی، با آتش‌بس به پایان رسید.
- جنگ سوم و استقلال بنگلادش (۱۹۷۱)
پاکستان برای سرکوب جنبش استقلال‌طلبی در پاکستان شرقی نیرو اعزام کرد. مداخله نظامی هند پس از ۹ ماه درگیری منجر به تسلیم پاکستان و استقلال بنگلادش شد.
- شورش در کشمیر و بالا گرفتن خشونت‌ها (۱۹۸۹)
شورش گسترده‌ای علیه حکومت هند در کشمیر آغاز شد. ده‌ها هزار نفر در این درگیری‌ها کشته شدند و هند، پاکستان را به حمایت از گروه‌ها خشونت‌طلب در این منطقه متهم میکند.
- جنگ کارگیل (۱۹۹۹)
شبه‌نظامیان تحت حمایت پاکستان از خط کنترل عبور کرده و مواضع هند در کارگیل را تصرف کردند. این درگیری ۱۰ هفته‌ای با فشار آمریکا و عقب‌نشینی پاکستان پایان یافت.
مقایسه قدرت نظامی هند و پاکستان
رتبه نظامی
- هند ۴
- پاکستان ۱۲
نیروی انسانی فعال
- هند یک میلیون ۴۷۵ هزار نفر
- پاکستان ۶۶۰ هزار نفر
نیروی انسانی ذخیره
- هند یک میلیون و ۱۵۵ نفر
- پاکستان ۵۵۰ هزار نفر
تانک
- هند ۴ هزار دستگاه
- پاکستان ۳۷۰۰ دستگاه
هواگرد
- هند ۲ هزار فروند
- پاکستان ۹۰۰ فروند
زیردریایی
- هند زیردریایی هسته‌ای
- پاکستان زیردریایی دیزلی
کشتی جنگی
- هند ۲۹۵ فروند
- پاکستان ۱۱۴ فروند
جنگنده
- هند ۷۳۰ فروند
- پاکستان ۴۵۳ فروند
کلاهک‌ها هسته ای
- هند ۱۸۰ کلاهک
- پاکستان ۱۷۰ تا ۲۰۰ کلاهک
برد بیشینه موشک‌ها
- هند تا ۱۲ هزار کیلومتر
- پاکستان تا ۳ هزار کیلومتر
بودجه نظامی
- هند ۷۵ میلیارد دلار (سال ۲۰۲۴)
- پاکستان ۱۱ میلیارد دلار (سال ۲۰۲۴)
منبع :همشهری آنلاین